En 1892 m. raggas 3 d. gimma J. R. R. Tōlkins (ēngliskai J.R.R. Tolkien), kas turēi prūsiskans saknins.
Rikīs Gērdis, J.R.R. Tōlkinas enlaukītajs, aupalluns dātan ezze Tōlkinas pirzdaunīkans. En 15-18 mts. Tōlkinai buwinnusis en Nātangai (anga prei Nātangas be Wārmis arāikan) sirzdau Sīntans be Kraīsburgan en stawīdamans deiktammans kāigi: Klausītjai, Glabūnai, Kraīsburga.
Ezze 16 mettasimtu (ezze 1514 mettu) Tōlkinai pastānja per wārskaitans (eptmanjans) en Glabūnan kāimu.
- Glabūnan kāimas wārskaits iz Tōlkinans bēi Pāuli Tōlkaims (zūrgi 1514 m.)
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Tōlkaims (zūrgi 1560).
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Mikēlis Tōlkaims (1590 – 1651).
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Mikēlis Tōlkins II (1625 – 1669).
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Mikēlis Tōlkins III (1647 – 1688).
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Krikstjāns Tōlkins (1663 – 1701).
- Glabūnan kāimas wārskaits bēi Prīdriks Tōlkins (1665 – 1717)
En stan subban kērdan Tōlkinai buwinnusis en Kraīsburgai (5 km ezze Glabūnamans) be bēi pekērjai be kurpenīkai.
En 1740 Krikstjāns Tōlkins (1706-1791) praskīja iz Kraīsburgan en Gudānitan (Danzig) kwei tāns pastāi per mēstas karjaūsnikan.
En 1770 m. Krikstjānas Tōlkinas (1706-1791) sūnus Daniēlis Gottliebs Tōlkins (1746-1813) be Jōans Benjamins Tōlkiens (1752-1819) iz Gudānitan praskīja en Lōndonan.
/////
Anga subs J. R. R. Tōlkins waīduns, kāi tāns turrits baltiskans prūsiskans saknins? En 1973 m. tenesmu bēi peisāwusi prūsiskas pertiksnas genā, bilitā E. R. Ehrhardt, kawīda bandāwusi eīskintun tenesmu ezze baltiskan Tōlkinas emnes pertiksnan, adder tāns etrāi tenessei: “As ni izpresta kasse paggan Tū kwaitīlai sēitun māise emnin sen TOLK “talki”, ka ast slāwiskas pertiksnas be pastāi adaptītan en leītawiskai billai kāigi TULKAS, en sōmiskai kāigi TULKKI… “.
J. R. R. Tōlkins mazēi gadātun ezze sēisnan sen Prūsan beggi dabber en 1951 m. tāns gaūwa pēismen ezze sēisnan sen Gudānitan.
////
GLABŪNAI be GLĀBIS.
Glabūnan kāims pirman rēizan paminīts en 1406 m. kāigi Glabāinis.
1406 Glabāinis
1425 Glabūnai
Kāimas pabilisnā turri saknin glāb- be suffiksan -āin- be -ūn-. Sta zentli, kāi pirms kāimas buwīntajs turēi būtwei Glābis.
Mes waīdimai, kāi Glābis bēi Wārmis karjawediks, kas karjaūwuns ezze 1260 mettu ērgi 1273 m. en Debban prūsiska senskisnan (1260 – 1274 m.) prīki wāldwikans ēmperi sen Ērkun Māntan. Pa legēndan Glābis pastāi ergalīnts en Kunnegsgarbu na Glābjas gārban en 1273 m., adder arwiskai miksjai ermēriwusis stan legēndan, kāi Twānkstas prūsai ni ēilai en swentan gārban, kawīds bēi en wakarammans ezze Twānkstas pillei.
Mazīngi mēritwei, kāi karjawedikkas Glābjas gintus en 13 anga 14 mettasimtu praskīja iz Wārmin en Nātangan be pagruntinnusis kāiman, kawīds pastāi pabilīts pa tenēisan emnin – Glabāinis / Glabūnai “Glābjas deīktan”.
Subs emmens Tōlkins mazēi pertiktwei ezze “prōfesijan” – ezze talkin anga ezze talkinīkan kāigi prabilīsenis, ni arwis emmens. Kaddangi Tōlkinai bēi kāimas wārskaitai, mazīngi gadātun, kāi tenēi mazēi turītun sēisnan sen Glābjas gintun.
////
Hōbits prūsiskai
Jāns Rōnalds Reuels Tōlkins
HŌBITS
ANGA ĒNSTWENDAU BE ETWĀRTAI
Niperwakautāi wāisjai
Pa zemmei, en urwu, buwinna hōbits. Ni en kawīdsmu dērgewingjasmu, mēlinasmu, wilgasmu urwu, kwei iz wiskwēi durēi stēisan slaīkan staggai be smīrda sen pelījan, tēt dīgi ni en sāusasmu, paustasmu, zigzdas urwu, en kawīdsmu ni ast nō ka sīstwei be ka ēstun. Ni, stan urwan bēi hōbitiskan, zentli, zēistan brewīngiskai.
Wartā bēi pastippai skritā kāigi iluminatōrs, barwintā sen zallin be tikriskai en sirdu zarāi wareīna rānkena. Wartā etwēri si en ilgan kōridaran, kawīds bēi palīgus tunnelu, spārts brewīngisks be nipreidūmauts tunnels; zeidāi pastāi ebdelbtāi pra panēlans, tals pastāi tilts pra plattins be teppikan, zēidas ēnilgan stalāi poliritāi klūmpjai be wiskwēi pastāi enkrampintāi tūlan wansāi per keppuns be mantelans, beggi hōbits spārts milāi wāisjans. Tunnels wāngrau wis tālis be gilluis ēntjai ēst pa gārbu, anga pa stesmu Gārbu, kāigi zmānes pabilāi din zūrgiskai pra tūlan mīlins. — iz abbans kōridaras pāusans bēi tūliskan nidebīkas skrittas wartellikas. Hōbitu ni padīnga ēitwei ūnzai be zemmai pa treppins: māigastubas, spaktāstubas, rusjāi, karwāi (tenēi bēi tūliskan), rukeīnai (tāns turēi stubbans pastippai palīkitans per rūkans), kukāris, ēdjastubas – wissan sta bēi na stan subban nōbuwjan be en stesmu subsmu kōridaru. Ukawalnas stubbas enēntjai bēi prei kāirai, beggi tēr tennas turēi langstans – gilljai sadīntans skrittans langstikans sen pawīdan en saknisadan be tālis en wajjans, kawīdas gūbi zemmai ērgi appin.
Stas hōbits bēi spārts laimīngis hōbits, bilīts Begginss. Begginsai buwinnusis en Gārbas ebzūrgisku ezze nienminītai kērdai. Be zmānes spārtai teīsina tennans ni tēr stesse paggan, kāi Begginsai bēi lāimai, adder dīgi stesse paggan, kāi tenēimans nikaddan ni audāi si niaināi preipalsenjai be tenēi ni bēi segīwusis nika niggeistan. Wisaddan bēi mazīngi etgadātun kawīds Begginss ka wīrst gērdawuns ezze stan anga kittan pawīstin īr ni prasīntjai tennan. Adder en šissei istōrijai mes wīrstmai gērbusis, kāigi aīns hōbits iz Begginsan seīmjan, sklāit adder enwijja si en preipalsenjan, be tenesmu subsmu ni waīdantjai kasse paggan, tāns pagaūwa bilītun spārts niggeistans pawīstins be spārts niggeistai laikātun si. Mazzi būtwei stesse paggan tāns aumetti swāisan kaimīnan pateīsin, adder tāns engaūwa… prēi kittan jūs subbai wīrstei widāwusis anga tāns enwangiskai engaūwa ka nika.
Nūse hōbitas māti bēi… Adder kas ast hōbits? As mēri, kāi prawerīlai teinū tūls gērbtun ezze hōbitans, beggi en šans dēinans tenēi pastāi spārts retāi be tenēi aulānkja Aūktan Amzjan, kāigi tenēi pabilāi mans, zmānins.
////
Autengīnsnas prei Gērdjas enlaukīsnans: