Ālberts

Ercōgs Ālberts prei Kunnegsgarbas pillin

1490 m. zallawas 17 d. gimma Ālberts (miksiskai – Albrecht von Brandenburg-Ansbach) – panzdaums Teutōnan Ōrdenas Debmistrs, pirms Prūsas ercōgistas ercōgs.

1511 m. tāns pastāi per Teutōnan Ōrdenas Debmistran.

Ālbertas, kāigi Debmistras, ērbi

1519 m. pagaūwa si karjausnā sirzdau Teutōnan Ōrdena be Pōlin.

1520 m. Ālbertu prēitarantjai waīdils Waltīns Suplītis izpilninna dāinans prīki pōliskans laīwans prei Rantawan.

1525 m. sakkjas 8 d. pastāi pawakītan, kāi Prūsa jāu ni ast Teutōnan Ōrdenas wālsts, adder pastāi per ercōgistan.

1526 m. Ālberts wedduns pirman gennan Dorotējan.

Pirmā Ālbertas genā Dorotēja

1529 m. Ālberts pagruntinna Kunnegsgarbas pillis bibliōtekin. Tenā bēi en Kunnegsgarbas pillei, en stubbai kīrsa dwarrins. Prei Ālbertas gīwatas wangan en bibliōtekei bēi zūrgi 9000 laiskāi.

Ālbertas pagruntintā Pillis bibliōteki (anga Sirabliska bibliōteki)

Ālbertinas zīglan

1544 m. Ālberts pagruntinna Kunnegsgarbas uniwersitātin. Tenesse prāts bēi stawīda, kāi makīntun si mazīlai ni tēr wītingjai, adder dīgi prūsiskai kummetjai. Per uniwersitātin Ālberts perwākawuns iz Leītawan teolōgijas prefesōran S. Rapaljānan be grēkiskas billas prefesōran A. Kulwīnan.

Ālbertina – warā Kunnegsgarbas Ālbertas uniwersitāti en Knīpawas sallai

Ālberts na uniwersitātis fasādan

Na uniwersitātis fasādan

1545 m. pra Ālbertas prātin pastāi perlazīnts pirms prūsisks lāisks – luterānisks katekisms.

Pirms prūsisks lāisks

1547 m. aulaūwa pirmā Ālbertas genā Dorotēja.

Pamīntlan Dorotējai

1550 m. Ālberts wedduns āntran gennan Annan Marījan. Tāns dajāwuns tenessei Nauwūzas be Labjawas pillins. Tenā grazzina Ālbertas bibliōtekis lāiskans sen sirablan, stesse paggan tikka pabilisnā “Sirabliska bibliōteki”.

Ercōgas Ālbertas “Sirabliska Bibliōteki”

1552 m. aulaūwuns A. Ōsianders, kawīdan Ālberts perwākawuns en Kunnegsgarban en 1549 m. Be A. Ōsianders pastāi enkāpts en Waramēstas kīrkei be zmānes widāits Kukkan ebwartīnusin Ōsianderas kērmenin en zārku. Zmānes bijāwusis ēitwei en stan kīrkin. Ālberts palaipinna etwertun zārkan, tēr en zārku ni bēits Ōsianders, adder burrewis Baltazars.

1561 m. pra Ālbertas penningans perlazīnts tīrts prūsisks katekisms. Prei stan tīrtan katekisman subs Ālberts peisāits ēnwadan, kawīds pagaūnja si tēt: “Iz dēiwas etnīstin MES, ĀLBERTS, auktims mark-grēwi en Brandenburgai, en Prūsai, en Stettinu, en Pamarrei, en Kašūbijai be en Wēntai, ercōgs en Njurnbergu be kunegiks en Rjugenu be t.t. pawakēimai swāise ebkaīlinsnan jūmans…

Ezze ercōgas Ālbertas emni ēnwads prei tīrtan prūsiskan katekisman

Be tālis en ēnwadu Ālberts eīskina kasse paggan tāns prettuns talkautun Lutteras katekisman iz miksiskan en prūsiskan: “…subba šī makīnsna pastāi eīskjai tikintā, adder mes mazzimai gadātun, kāi šī makīnsna kalsāi spārts nipaprestaminai per prastans zmānins stēisan abbejan billan maisāsnas paggan. Be kā tāls, stā nipaprestaminaisjai en rēizans buwāi talkis, kawīdai, kāigi nūmans pawakinna, deznimai īr pastippai kitawīdiskai talkaui en swāise prūsiskan billan, nikāi stan ka preddikerjai bilāi miksiskai…

Ercōgas Ālberts eīskina en ēnwadu kasse paggan tāns pretta talkautun katekisman

1561 m. en Kunnegsgarban prei Ālbertan perjāja Pāuli Skalliks, sēn kawīdan Ālberts ensegēi si sen alkēmijan be spiritisman.

Pāuli Skalliks

Ālbertas anga Skallikas medaljōns per alkēmijas anga spiritismas ensegīsnans

Deīktan en Kunnegsgarbas Trākaimu, kwei bēi P. Skallikas buttan, dajātan tenesmu pra Ālbertan

1565 m. Pāuli Skalliks iznīka. 1568 m. Ālberts aulaūwa en Tapjawas pillei be en stan subban dēinan aulaūwa tenesse genā Anna Marīja en Nauwūzas pillei.

Anna Marīja be Ālberts


Ercōgas Ālbertas gatwi be Dorotējas gatwi en Kunnegsgarbu

Ercōgas Ālbertas gatwi