Penknadesimtā palazīnsna
Ezze wis dabber sēntins waidilātans anga waidīlans en Nadrāuwai, Zemāitijai be t.t.
Entūrs
1. Ezze Waszkonen
2. Swinnutzen
3. Szwakionen. Dumonen
4. Puttonen
5. Oronen
6. Szweigdzuruones
7. Lekuttones
8. Wydurones
9. Krauiti
10. Pustones
11. Seitone
12. Siettones
13. Wejones
14. Wandulutti, Neruti, Udburtulli
15. Taukuti
16. Styklori
17. Serkuluti
18. Ƶolininkai
19. Szwalgones
20. Ezze tenēisan lāikans dēlans
21. Ƶaltones
22. Medziorei
23. Ezze Kaukucionen
24. Ezze Sapnonen
25. Aīns gērbsenis ezze stan
26. Ezze stēisan zmānin lāikans dāinans
27. Kas stwi preisalāi
28. Aīnas kummetjas gērbsenis ezze stan
29. Ezze sklaitawīdans pērgimins stēisan waidīlans
30. Waidīlai prei kunegikans
31. Tenēi ni turīwusis nikawīdan wāldan
32. Ezze waidilātans
33. Ezze tenēisan etlaikāsenjans
34. Kāigi tenēi pastānja izrīnktan
35. Ezze autōritatan stēisan waidilātan
36. Waidilātis Ermijas ensadīnsnas
37. Ezze tenēisan āupausinsenjas
§1. Tālis ast waideliai anga prūsiskai waidulli, anga weidulutten (beggi tēt nadraūwjai en Prūsai sklaitawīdai bilāi {tennans}, kaddan bilāi ezze stan subban), kawīdan relīktan, grāudu, dabber mazīngi aupaltun Prūsas Nadraūwai — en leītawiskamans pulkamans, en Skallawai, biskin en Sūdawai, adder mūisiskan sta ast en Zemāitijai. Waszkonis ast eīskintajs stēisan zentlan, lejāntei waskan. Ezze stawīdan waskas leītajan bilāi Meletijus: kaddan kwaitēi padīngtwei stawīdai gennikai, kawīdas sūns bēi izjāwusis en karjaūsnan be ezze kawīdan tenā ni turīwusi nikawīdan waīstin — anga tāns ast gīws, anga aulaūwuns, stas lījuns waskan en wundan be, kaddan wasks waidinna zentlan — spīltan laīwan, tāns gennikai pawakēi, kāi tenesses sūns aulaūwuns, kaddan laīwan spalinna si ezze en krāntan, stu spārtais, kāi wasks waidinna be pagār laīwan pastippai lanzīwusin zmānin. Stāi Waszkones swāise prawīdisnans tērpau be per kitawīdans pawīstins, enimmaimi, ik ainunts kwaitīwuns erzinātun, anga tenesmu wīrst izpalluns paleītun [/perdātun] pīwan, staddan Waszkones līja waskan, prawīdawintei tenesmu en taūwaisjasmu perejīngisku izpalsnan anga niizpalsenjan. Dīgi ik prei ainuntan ka nika pastāi rāngtan, tenēi, lejāntei waskan, makēi erzinātun, kas tēt segīwuns be kāigi stan mazīngi egaūtun. Waskas leisnā dīgi pastāi tērpautan burīntei, kaddan bēi wārgingis enwārgsenis — anga zmōi wīrst kailūstinuns, anga wīrst aulaūwuns. Dīgi enskajjinantei si en buttans, dīgi en karjausnāmans.
§2. Prēi stans waskas leītajans preipeisāi be szwinnutz̀ei, alwas leītajai, kawīdai stessei subsei kankīnslei līja alwan be stan, kas jāu bēi glaubātan en wasku, tēt dīgi bēi glaubātan be en alwu.
§3. Szwakones ast eīskitajai stēisan zenltan, kawīdai nadirēi kīrsa degāntjan liktin be tenesses dūmas zentlans; pabilisnā pertīnka ezze szwake, “degānti likti”, be tenēi {— szwakones} dabber pastāi bilītan per dumones, ezze dumai, sta ast “dūmai”, beggi tenēi nadirēi liktis dūmans; be rēizan en māise nōseilenikas šlūzis pagaūsenju mennei subsmu preipalla stwi kas: en kāimu Aukstin lauken as ōrganizāwuns kōmunijan wārai gennai, kawīda spārts kuslai lanzēi en laztai, be stwen bēi endegtas waskas liktis; kaddan as kakinnuns kōmunijan, staddan ainā genā izreizan liktins gessa, adder aīns māise patabbelis kwaitīwuns preiēiti be sklāitun dūmans, kāi dūmai ni barzūnlai men. Tenā patabelljan etlaikāi, adder nadirēi kīrsa dūmas zentlans be iz tennans papretta, anga tenā wīrst kailūstinusi, anga wīrst aulaūwusi, — wissan stan as ni mazēi widātun, beggi bēi pawartīnuns si prēi stēniskan zmānin be glandinna tennan sen wīrdans be maldans. Adder eīsku kirdēi, kāigi sta genā gērdau, kāi stas zmōi ezze enwārgsenju ni wīrst aulaūwusis, adder wīrst kailūstinuns, — be tēt audāi si.
§4. Puttones ast stawīdai eīskitajai stēisan zentlan, kawīdai en pīwas spāinai endirēi zentlans, iz kawīdans mazzi paprestun ezze pawīstis sklāitiskan. Aīnan stawīdan Puttonin paminijja Waisselijus en swāise Krōnikei: pamadlīwuns kīrsa pīwan, stas mazīwuns prawīdautun iz spāinan, {kawīdas astis ast sen rāngsnan} — kāigi ēit sen rāngsnan (stesse paggan tāns turīwuns dirītwei en spāinan).
§5. Orones ast stawīdai eīskitajai stēisan zentlan, kawīdai endirēi winnan be mazēi pawakītun, kaddan prawerru dēlatwei laūkas dēlans, tenēi papretta ezze enwārgsenjan stēisan zmānin be zwērin, mazēi prawīdautun winnas maināsnan. Tāns mazēi deznimai kitawīdintun winnans, be sta makisnā turēi būtwei deznimai praktikōta prei krriwwjan, kāi stawīda kāuka, kawīdan deznimai bēi mazīngi widātun zūrgi Rāmawan, būlai palaikātan kriwwjas debbiskan.
§6. Szweigdz̀urůnes ast nadirītajai stēisan lāuksnan, ezze stan jāu bilītan ānkstais.
§7. Lekkutones ast stawīdai, kawīdai klausēi tārins stēisan pippeljan be nadirēi tenēisan skrāistuwins be iz stwen mazēi prawīdautun perejīngiskan be deznimai dwigubbawingins pawīstins; tenēi ast dabber tūlan prei Zemāitijas arāika; tenēi iz skatīsnan, skrāistuwins be tārins stēisan pippeljan mazēi prawīdautun ni tēr winnas maināsnan, adder dīgi anga pintega, līgan be kitawīdas pawīstis wīrst būwusis deiwūtan anga nideiwūtan. Be tenēi dabber pastānja bilītan per pauksztućiei, tenēi bēi kāigi rōmiskai augurai anga haruspikai, Simōns Grunau paminijja tennans. Tenēi endirēi pippeljans. Enimmaimi, ik sarki dāka, tenēi mazēi gērdautun kas wīrst būwuns. Anga wāisjai wīrst perjāwusis be iskwendau. Ik pragrīmi gertā, tenēi papretta, kāi sirzdau kaimīnans wīrst būwusi riksnā. Adder endirītan, kāi stāi Pauksztuciei en stessei sēisnai sklaitinna si ezze Lekkutones. Šai tēr endirēi skrāistuwins be iz stan prawidāi kas wīrst būwuns. Stāi immi en nōdan ni tēr skrāistuwins, adder be tārins, tenēisan wālinsnan be kas dabber en stawīdu prēpalju audāi si. Tenēi mazēi sklaitīntun pippeljans: arelljai, warnis, pesliai, maitwanags ast kalbas pippeljai, pelē (pippelis) pēda škūdan, ugnin, smittukas, pūkis, bittis {dīgi} bilāi stan subban. Be emprīkiskai — gandrāi, gēisis, genikai, sallawjai, pāljai tenēimans bēi deiwūtiskas bilītajai.
§8. Widdurones ast stawīdai eīskitajai stēisan zentlan, kawīdai makēi prawīdautun iz tulawārtins stēisan pabadusin zwērin (mazīngi be zmānins, beggi prūsiskamans deiwammans bēi galīntan be tenēi) deiwammans. Teinū ainuntkawīdai nadraūwjai, ebdirīwusis skjāuris bluznin, jaknan be t.t. maka gērdautun kawīda perejīngi zeimā, kawīdas arrjas wīrst labbai preistalīwusjas be kawīdas sījas — ānkstas anga wēlas.
§9. Kraujuttei ast stawīdai eīskitajai stēisan zentlan, kawīdai iz krāujan stēisan zmānin be zwērin, iz stan, kāigi tenā bēga, kawīda bārwi bārwina si anga kāigi tenā kitawīdina si, mazēi ēmpersin ebpeisātun ni tēr zmānentis anga zwēris kailūstiskan, adder be deiwūtiskan anga nideiwūtiskan dalljan. Šāi kraujuttei turēi tarītun swāise wīrdan be ensadīntei gennas niwīnan, beggi prawīdeu mēnsisnans(?) stēisan gennan. Tenēi bēi be wārai prūsiskai ārstis, makēi enstalīntun krāujan iz ēizwan anga empēreniskai pēr lāimintiskai bēgantjan krāujan, enbilītun, dīgi sen mēnsisnans stēisan gennan — tenēi segīwusis wisawīdiskans. Stawīdai zmānes dabber bēi tūlan en nūse tāwan kēsman, sklāitewingi en Skallawai, ēnilgan Zemāitijas arāikas. Teinū en Nadrāuwai mazīngi ebtiktun stawīdans krauiutten, kawīdai zmānems izlaīsja krāujan, dīgi statinna krāujas enīmiwingiskans kjāsjans, enimma zmānimans krāujan tērpauntei raggikan be iz krāujas gardan zmāni engērdaui, anga tāns ast kailūstan, anga dīwan wīrst enwārguns, adder sta en rēizans audāst si. Endirītan, kāi stawīdai kraujutten, pirzdau enīmisnan, pa bārdai burbelaui delli wīrdans, adder paprasītun, ka tenēi bilīwusis, sen deiwasšlūzis skatīsnans tenēi kwaitēi, kāi krāujas enimisnā izgūbilai en kailūstiskan, stesse paggan mennei perwaidinna si, kāi stwi mazīngi dabber laikāi si ainuntkawīdan drūwis blandā.
§10. Stwi kirdītan be pustones, tenēi ast waīdilai, kawīdai sen dwesnan ni tēr ārsti ēizwans, adder ainuntsmu mazzi be pagadīntun; kāigi mennei pawakēi wisawīdiskai aušaudīwingjai zmānes, tenēisan dwesnā ast stawīds pagalbewīngis, kāi ik tenēi dumja en tāšispastawan, na kawīdan ast tēr biskin pīlusi kraujā iz ēizwan, staddan patiēntjai izreizan pajāutja anga ēizwas gulsenjas mazzinsna, anga, ni dirīntei kawīds bēi prāts šeisan burrewjan, gulsenjas paspartisnā. Ainuntai, kaddan kastrāi arwāikans, lānikans be wāzukans, turri pajuksman, pirzdau empjaūsnas segīsnan, pēiljan en pagaūsenju ebdumtun, sklāitewingi tenesse persōniskan, adder izpilninuns pjaūsnan be izimmuns pāutans, pēiljan palaikātun kīrsa ēizwan be padumtwei en ēizwan, beggi mēri di, kāi tenēisan dwesnas paggan ēizwa lāngais wīrst gīwusi. Aušaudīwingjai zmānes mennei pawakēi, kāi ainuntai tarra be retawīngins wīrdans be madli, stawīdan mennei ni papalla nadirītwei, adder ni rēizan nadirēi, kāi tenēi dumja tēt, ikāigi stan kēsman pragerlai aīnan anga kittan wīdan, stesse pagga as presta, kāi stwi dabber mazzi būtwei wāra burtausnā be waidīlausnas likkjai.
§11. Seitones kabinna enwārgusimans zmānimans be pekku aulemtans pawīstins anga amuletans be kaddan tennans ezze zmānimans anga pekku auimmi, mazēi gērdautun, anga tenēi wīrst giwīwusis anga aulaūwusis. Stawīdai zmānes en Nadrāuwei be Skallawai ast sūit tūlan, ikāi ni tēr tūlan iz tennans ast swāise dizītiskas māisterjai, tūlan ast papaikītajai.
§12. Sietones bēi stawīdai waīdilai, kawīdai etrāsenjan erzināi welīntei saītan; stawīdans zmānins dabber tūlan mazīngi aupaltun en Nadrāuwei be Skallawai.
Mātis Prātorius